Etiket arşivi: Hücre

Türk profesör, PRP prosedürünü bir üst düzeye çıkaran “PvRP”yi dünyaya duyurdu

Sağlık, , , ,

Kök hücreyle tedavi konusunda geliştirdiği yenilikçi teknikleri dünya çapında kullanılan Prof. Dr. Eray Copcu, PRP olarak tanımlanan kandan elde edilen plazma ile tedavi formülünü zenginleştirerek bir adım öteye taşıdı.

İnsan bedenindeki yağlardan enzim kullanmadan kök hücre elde etmeyi sağlayan MEST ismi verilen tedavi metoduyla 2019’da patent alan Copcu’nun bu yolu ABD, Fransa, Almanya, Avustralya, Japonya başta olmak üzere 20’den fazla ülkedeki estetik uygulamalarında kullanılmaya başlandı.

Amerikan Besin ve İlaç Dairesi (FDA) evrakı, Avrupa sıhhat ve güvenlik işareti CE ile Kore Besin ve İlaç Dairesi (KFDA) sertifikalarını alan formülün akabinde araştırmalarına devam eden Copcu, kullanımı çok yaygın olan Platelet rich plasma (PRP) usulünü ileri taşımak üzere çalışma yaptı.

Kişinin kendi kanından elde edilen plazma ile hücre yenilenmesini hızlandıran PRP usulünde plazma yoğunluğunu artıran bir usul geliştiren Copcu, “Platelet very rich plasma” (PvRP) yani “trombositten çok varlıklı plazma” ismini verdiği buluşu için FDA ve CE evraklarına başvurdu.

Tek bir uygulamada kireçlenme, güzelleşmeyen yaralar, saç dökülmesi, bayanlarda ovaryen yetmezlik, erkeklerde disfonksiyon üzere hastalıkların tedavisinde olumlu sonuçlar elde eden Copcu, yağ temelli MEST formülü ile kan temelli PvRP formülünü birleştiren uygulamalar da yaptı.

Kovid-19’un dokulara verdiği hasarın neden olduğu kimi hastalıklarda da bu usulün uygunlaştırıcı tesirini araştıran Eray Copcu’nun çalışmaları, Paris’te düzenlenen Memleketler arası Plastik ve Rejeneratif Cerrahlar Derneği (IMCAS) toplantısında 15 binden fazla bilim insanına tanıtıldı.

İyileştirici hücreleri kullanıyor

Derneğin Türkiye temsilciliğini de yürüten Prof. Dr. Eray Copcu, AA muhabirine, tıpta ilaçla tedaviden hücresel tedavi yoluna geçişin yaşandığını, yeni periyotta uygunlaştırıcı hücre ile bedenin kendini uygunlaştırma potansiyelinin göz önüne alındığına dikkat çekti.

İyileştirici hücrelerin bedende tamir edilmesi gereken her alanda muvaffakiyetle kullanılabildiğini lisana getiren Copcu, şöyle konuştu:

“Elde ettiğimiz hücreleri saç onarımından başlamak üzere tüm estetik uygulamalarında, uzunluğunda ve el rejenerasyonunda kullanıyoruz. Göğüs konstrüksiyonunda epey sık yararlanıyoruz. Bayanlarda ovaryen yetmezlikte, erkeklerde erektil disfonksiyon durumlarında kullanıyoruz. Güzelleşmeyen yaraların tedavisinde, halk ortasında kireçlenme olarak bilinen osteoartrit tedavisinde yararlanıyoruz. İlaçla tedavi edilemeyen durumlarda en çok gelecek vaat eden yaklaşım bu. Sonuçta beden kendini tamir sistemine sahip.”

10 dakikalık süreçle elde ediliyor

Copcu, bu tedavide kullanılan hücrelerin elde edildiği kan temelli uygulama olan PRP tekniğini geliştirme çalışmaları sonucu bir kit ve usul tasarladıklarını, PvPR ismini verdiği formülün Fransa ile ABD’deki bilim dünyasında büyük yankı uyandırdığını kaydetti.

Prof. Copcu, PvPR’nin formülünün PRP’nin bir adım ilerisi olduğunu lisana getirerek, “Paris’teki kongrede literatürde birinci sefer tanımlanmış olan ‘trombositten çok güçlü plazmayı’ (PvRP) tanıttık. Çok kolay bir kit ile olağanın 25 katı kadar trombosit elde edebileceğimizi gösterdik.” diye konuştu.

Bu tedavi sistemini saç onarımı, yüz, boyun ve el bölgesi estetik uygulamalarında kullanılabildiğini anlatan Copcu, plazmanın elde edilmesi ve tedavide uygulanmasının toplam yaklaşık yarım saat sürdüğünü aktardı. Tedavide muvaffakiyet oranının yüzde 95 olarak ölçüldüğünü aktaran Copcu, kimyasal husus kullanmadığı için yan tesire rastlanmadığını söz etti.

Akciğer tedavisi için araştırma sürüyor

Tedavinin Kovid-19’a bağlı hastalıkların tedavisinde de kullanıldığını kaydeden Copcu, şöyle konuştu:

“Kovid-19 insanı öldürmese de neredeyse tüm dokularını etkiliyor ve bir yaralanma yapıyor. Bunların düzeltilmesi, rehabilite edilmesi gerekiyor. Örneğin genç erkeklerde yüzde 60’tan fazla saç kaybı oluyor. Yalnızca bir uygulamayla saçlar yerine getirilebiliyor. Şu an araştırma olarak deneysel devam eden bir yol var. Stromal hücreleri buhar haline getirdik, nebülizasyon ile akciğer parankimine girmesini ve büsbütün düzeltmesini hedefliyoruz. Bu hakikaten çok büyük bir ihtilal olacak. Zira bilhassa akciğerde Kovid-19 nedeniyle sorun varsa bunun düzeltilmesi lakin ve lakin bu türlü bir sistemle olacak.”

AA / Efsun Erbalaban Yılmaz – Sıhhat

Enfeksiyon, kuluçka, semptomlar ve düzgünleşme: Covid’e yakalandıktan sonra bedeninize ne oluyor?

Sağlık, , , ,

Koronavirüs pandemisi başladıktan iki buçuk yıl sonra, Covid enfeksiyonları dünyanın çeşitli yerlerinde yine artmaya başladı.

Omicron‘un süratle yayılan iki yeni alt varyantı (BA.4 ve BA.5) ve tedbirlerin gevşetilmesi, olay sayılarındaki artışta tesirli oluyor.

Ancak, koronavirüsün bulaşması ve bedenimizdeki tesirleri hakkında yeni sorular gündeme geldi.

Covid’in bedeninize ne yaptığına ve patojenle, yani hastalığa neden olan hususla birinci temastan sonra her gün neler olduğuna bir göz atalım.

Aşağıdaki vakit çizelgesinin, memleketler arası sıhhat kuruluşları tarafından incelenen bilimsel çalışmalarda yayımlanan bilgilere dayanan, ortalama datalar olduğunu ve belirli durumlarda değişebileceğini belirtmek gerekiyor.

0. Gün: Enfeksiyon

Enfeksiyon, koronavirüs bulaşmış biriyle yakın temastan sonra başlar.

Bir kişi konuştuğunda, müzik söylediğinde, öksürdüğünde yahut hapşırdığında, Covid parçacıkları taşıyan tükürük damlacıkları etrafa salınır. Virüs ölçüsü duruma nazaran değişiklik gösterir.

Sao Paulo Üniversitesi Tropikal Tıp Enstitüsü’nde araştırmacı olan Virolog José Eduardo Levi, “Bazı bireylerin dağıttığı ölçü daha düşüktür, bir mililitre tükürük başına yaklaşık 10 bin viral kopya düşer” diyor ve ekliyor: “Ancak ortalama yük 10 bin ila bir milyon parçacık ortasında değişiyor ve kimi insanların mililitrede bir milyara kadar viral kopya taşıdığını gördük”.

Bu küçük enfekte damlacıklar ya direkt yüzümüze temas edebilir ya da havada asılı kalarak dakikalarca hatta saatlerce “gezer”.

Bu, bir odada asılı kalan sigara dumanını andırıyor. Hava dolanımına bağlı olarak, beşerler bu damlacıkları nefes alırken soluyabilirler.

Bu, enfeksiyon sürecinin hakikaten başladığı vakittir. Sars-CoV-2; burun, ağız ve gözlerin mukus zarlarındaki hücre reseptörlerine bağlanmak için Covid virüsünün dış yüzeyini kaplayan diken proteinini kullanır.

Bu andan itibaren virüs hücreyi istila eder ve hücrenin biyolojik sistemini tekrar tekrar kendisinin yeni kopyalarını oluşturmak için kullanır.

Levi, “Bu çoğaltma süreci, tek bir hücrede 100 ila 1000 yeni virüs üretir. Bu sayı o kadar fazla ki hücre onunla baş edemez. Hücre patlayıp öldükten sonra bu virüsler salınır ve komşu hücrelerde birebir süreci tekrarlar” biçiminde anlatıyor.

Bu çoğaltma, yeni varyantların artmasında tesirli. Tüm kopyalar birebir değil ve kimilerinde kıymetli genetik mutasyonlar olabiliyor. Genomdaki bu değişiklik şu anda bilinen alfa, beta, gama, delta ve omikron varyantları üzere yeni çeşitlere kapı açılıyor.

1., 2. ve 3. gün: Kuluçka

Sars-CoV-2 bedenimizin birinci hücrelerini istila etmeyi başardıktan sonraki adım, tesir alanını genişletmek.

İstila edilen her hücre binlerce kopya saldıkça, virüs organizmada daha çok ilerliyor. Virüsün varlığının tespit edilemediği bu sessiz evrim periyodu kuluçka olarak biliniyor.

Brezilya’daki Todos pela Saude Enstitüsü’nde bilimsel araştırmacı olan Virolog Anderson F. Brito, “Yeni varyantların kuluçka müddetinin azaldığını fark ettik” diyor.

İngiltere Sıhhat Güvenliği Kurumu raporuna nazaran, Alfa varyantının kuluçka müddeti ortalama beş ila altı gündü. Delta’da bu dört güne düştü.

Omicron ile viral yayılmayla semptomların başlangıcı ortasındaki ortalama mühlet üç gün oldu.

Başka bir deyişle, olağanda Covid belirtilerinin ortaya çıkması neredeyse bir hafta sürerken artık bir gecede de ortaya çıkabiliyor. Lakin kuluçka mühleti değişebilir. Birtakım durumlarda semptomlar virüsle birinci temastan 14 gün sonra ortaya çıkar.

4. ve 14. gün: Semptomların başlangıcı ve gelişmesi

Virüs üst teneffüs yollarında, yani burun, ağız ve boğazda ilerlerken, sonunda ona karşı hücum başlatan bağışıklık sistemimiyle karşılaşır.

İlk savunma çizgisi, Çin’deki Zhejiang Üniversite Hastanesi’nde iki araştırmacı tarafından 2021’de yayımlanan bir makalede ayrıntılandırıldığı üzere nötrofiller, monositler ve “doğal öldürücüler” olarak isimlendirilen hücreleri içerir.

Zamanla, viral istilaya daha organize halde karşılık veren T lenfositleri ve antikorları hür bırakan B lenfositleri üzere öbür bağışıklık üniteleri devreye girer.

Covid semptomları kimi insanlarda tam da bu bağışıklık tepkisi sonucunda ortaya çıkıyor. Burun akıntısı, öksürük, ateş ve boğaz ağrısı, tıpkı anda virüsü bedenden atmaya yönelik teşebbüslerin ve bu kadar çok hücrenin aralıksız çalışmasının bir tesiri.

Fakat bu belirtiler ne kadar sürüyor?

Sao Paulo Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalık uzmanı, Virolog Prof. Nancy Bellei, “Bu şahsa bağlı. Birkaç semptomu olan ve dört ya da beş gün sonra uygunlaşan beşerler var. Öbürleri içinse daha uzun sürüyor” diyor.

Aynı vakitte Brezilya Bulaşıcı Hastalıklar Derneği’nin (SBI) üyesi olan Bellei, “Genel olarak boğaz ağrısı ve ateş üzere en makus belirtiler yaklaşık üç gün sürüyor” diyor ve ekliyor: “Bu devirden sonra burun akıntısı ve öksürük üzere daha hafif tesirler yedi ila on gün sürebilir”.

Bu etapta, meskende kalmak ve diğerleriyle teması mümkün olduğunca azaltmak çok kıymetli. Dışarı çıkmak yahut diğerleriyle etkileşime geçmek gerekiyorsa, uygun bir maske virüsü yaymanızı engelleyebilir.

Vücudun uygunlaşması için dinlenmek çok kıymetli. Ağrı kesici ve ateş düşürücüler de yardımcı olabilir.

Bellei, “Semptomların başlamasından 72 saat sonra nefes darlığınız varsa yahut ateşiniz devam ederse, tıbbi yardım almanız öneriliyor” diyor.

Bu, bilhassa yaşlılar, kronik hastalığı olanlar yahut bağışıklık sistemi zayıf bireyler için daha da değerli.

15. gün ve sonrası: Bitiş (veya uzun vadeli Covid semptomlarının başlangıcı)

Koronavirüs ile birinci temastan yaklaşık iki hafta sonra, bağışıklık sistemi ekseriyetle “savaşı kazanır”.

Aşılar buna yardımcı oluyor, zira bedenin savunma sisteminin patojenle temas etmeden evvel bile onunla savaşmak için “eğitilmesini” sağlar.

Bazı durumlarda ise, virüs akciğer üzere hayati organlara ulaşmayı başararak önemli iltihabi durumlara yol açar. Bu durumlar ekseriyetle acil müdahale gerekir ve mevt riski yükselir.

Bununla birlikte, uygunlaşan hastalar için bile semptomların aylarca, hatta yıllarca sürdüğü uzun periyodik Covid riski var.

Bu durum hala belgisiz olsa da, ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC), koronavirüslü şahısların yüzde 13,3’ünün semptomlarının bir ay yahut daha uzun müddet devam ettiğini varsayım ediyor.

Ayrıca CDC’ye nazaran, hastaneye gitmesi gereken Covid hastalarının yüzde 30’undan fazlası altı ay sonra hala yorgunluk ve nefes alma sıkıntılarından telaş ve eklem ağrısına kadar çeşitli rahatsızlıklar yaşıyor.